Birgit Verstappen: Vrouwenemancipatie is vooral een persoonlijke strijd

Birgit Verstappen is een van de sprekers op VrouwenPower op 8 maart in Elcklerlyc. Het thema vrijheid spreekt haar zeer aan, niet alleen als het om mensen gaat maar ook voor natuur en dieren. In haar inleiding zal ze naar voren brengen, dat de vrijheid van de een samenhangt met de (on)vrijheid van de ander. 

Zolang we de werkelijkheid blijven zien vanuit ‘constructies van verschil’, waarbij we de ene of het ene hoger waarderen dan de ander of het andere, zullen we niet werkelijk bevrijd en zullen we achtervolgd worden door conflict en strijd, is de overtuiging van Verstappen. Met ‘constructies van verschil’ bedoelt ze dat heel veel onderscheid in de samenleving door mensen zelf is gecreëerd. 
Een voorbeeld van nog niet zo lang geleden. 

Vrouwen waren tot in de jaren vijftig juridisch ‘handelingsonbekwaam’. Dat betekende onder meer dat, als ze getrouwd waren, ze (grote) financiële uitgaven, zoals het kopen van een auto of radio, niet konden doen zonder instemming van de echtgenoot. Of als een vrouw alleen of met vriendinnen op vakantie wilde of een bankrekening wilde openen, moest ze toestemming vragen aan haar man. Deze wet is in 1956 afgeschaft en was bedacht in een tijd dat mannen nog politiek, cultureel, sociaal en economisch domineerden. 

Ecologisch

Het is Verstappens missie om die constructies van verschil af te breken, want alleen dan is er hoop op een gemeenschap waarin het welzijn van allen telt. En onder ‘allen’ verstaat Verstappen ook de natuur als geheel. Dat ze daar een lans voor breekt is niet zo verwonderlijk. Van 2007 tot 2011 zat ze voor de Partij van de Dieren in Provinciale Staten van Noord-Brabant en ze is nog altijd actief om natuur en dieren een stem te geven. De kloof tussen mens en natuur/dieren is een kunstmatige, geconstrueerd in de 17^e eeuw. “Ecologisch gezien is er juist een verhaal van samenhang en verbondenheid.”

Veel ‘constructies van verschillen’ zijn ontmanteld, maar nog niet allemaal. Veranderingen komen echter niet vanzelf, daarvoor zullen groepen die achtergesteld worden zelf het voortouw in moeten nemen. In bondgenootschap met elkaar en met al diegenen die hen daarin willen en kunnen ondersteunen. Vrouwen én mannen hebben vaak meer in hun mars dan ze zelf denken, weet ze uit haar ervaring als coach voor leiderschap en persoonlijke ontwikkeling. Verstappen gelooft in ‘ons reusachtige zelf’. 

Dialoog

Soms is harde confrontatie onvermijdelijk, maar een open dialoog staat voorop.  “Niemand heeft de waarheid in pacht en het gesprek over wat welzijn voor allen betekent, is nooit af. Het is een beweging. Spreek met elkaar met open blik. Blijf wakker, ook de vrouwen die het gevoel hebben dat de strijd nu wel gestreden is.” 
Mensen leven nu vaak in hun eigen bubbel. Verstappen oppert het idee om per gemeente ontmoetingen te organiseren met mensen met uiteenlopende achtergrond om zo elkaars verhalen en situatie te leren kennen.   

Als het gaat om de positie van de vrouw is er sinds de eerste feministische golf uit de jaren zestig en zeventig veel verbeterd in Nederland. Maar Verstappen kan nog heel wat voorbeelden opnoemen van ongelijke behandeling. “Over het geheel genomen verdienen vrouwen voor hetzelfde werk nog altijd minder dan mannen. En kijk eens naar de universiteiten hoe weinig vrouwelijke hoogleraren er zijn. En waarom daalt het aanzien – en de salariëring – van een beroep als er meer vrouwen toestromen, zoals te constateren valt bij de rechterlijke macht?!” 

Feminist

Verstappen is van mening dat de strijd van de vrouwenemancipatie vooral een persoonlijke strijd is. Dat heeft ze in haar eigen leven ondervonden. Als kind al nam ze er geen genoegen mee dat  jongens meer mochten dan meisjes, en dat liet ze weten ook. Ook ervoer ze hoe hoge cijfers op de universiteit niet zonder meer betekende dat ze in aanmerking kwam voor een promotieplaats.
Gelukkig had ze een vader die vond dat meisjes en jongens gelijke kansen moeten hebben. Hij heeft zijn dochter ook altijd gesteund in haar ontwikkeling, ‘mijn vader was een – weliswaar ouderwetse – feminist’.

[Tekst Mai van Limpt en Emmanuel Naaijkens]

Birgit Verstappen studeerde o.a. theologie in Tilburg en promoveerde in Nijmegen op een proefschrift over groene theologie: “Ekklesia van leven: Een aanzet tot een discussie tussen theologische kosmologie en bevrijdingstheologie.” In 2003 richtte ze haar bedrijf Broze op en werkt ze als adviseur, coach en trainer in bedrijfsleven, zorg en overheid. Ze gaf mede vorm aan een leergang benedictijns leiderschap en een leergang in franciscaans leiderschap. Vijf jaar geleden zette ze een nieuwe tweejarige leergang op met als titel: Leiderschap? Ontwikkel jezelf! Ze heeft klanten uit heel Nederland en uit alle denkbare sectoren. 
www.broze.nl